หกตุลาเวียนมาบรรจบอีกครา แต่ปีนี้ไม่เหมือนปีไหนๆ คนรุ่นใหม่ให้ความสนใจ กระหายรู้ ค้นลึกอดีตประหนึ่งนักธรณีวิทยาค่อยๆ ลอกชั้นดินประวัติศาสตร์บาดแผล เพื่อประจักษ์แจ้งแก่ความจริง ใครอยู่เบื้องหลังการฆ่านักศึกษาอย่างเหี้ยมเกรียม นิทรรศการถูกจัดขึ้น รูปที่ไม่เคยได้เห็น เนื้อหาไม่เคยทราบ ทยอยหลั่งไหลราวขบวนรถไฟแห่งยุติธรรมเคยถูกควันดำโฆษณาชวนเชื่อบดบัง Current Affair สกู๊ปทันสถาณการณ์ชิ้นนี้ เป็นการทวงถามความจริงอีกรูปแบบหนึ่ง ใช้กล้องจุลทรรศน์ขยายภาพถ่ายขาวดำมากมายสมัย 6 ตุลา 2519 กระทั่งภาพสี พฤษภาคม 2535 ฤดูร้อนแห่งการล้อมปราบ 2553 เพื่อพึ่งเครื่องมือที่เรียกว่ากฎหมาย ดักจับผู้อยู่เบื้องหลังขึ้นศาลอาญาระหว่างประเทศ หรือ ICC ศาลอาญาระหว่างประเทศ หรือ ICC คืออะไร ศาลอาญาระหว่างประเทศคือศาลสำคัญ เป็นกลไกช่วยปกป้องบุคคลให้พ้นไปจากการก่ออาชญากรรมร้ายแรงจากบรรดาเจ้าหน้าที่รัฐ และติดตามดำเนินคดีผู้กระทำความผิด แม้มีการนิรโทษกรรม ก็ไม่อาจทำให้ผู้กระทำความผิดพ้นผิดไปได้ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุด มีการตั้งศาลพิเศษขึ้นที่ เมืองนูเรมเบิร์ก (Nuremberg) ประเทศเยอรมนี นำบุคคลผู้กระทำความผิดมาขึ้นศาลนี้ ต่อมาเห็นตรงกันว่า การตั้งศาลพิเศษเฉพาะกรณีไม่เหมาะสม ประเทศมหาอำนาจหรือประเทศผู้ชนะสงคราม อาจเข้ามาแทรกแซงตั้งศาลเฉพาะรายกรณีได้ ขณะเดียวกัน บรรดาประเทศมหาอำนาจที่อาจมีส่วนร่วมในการก่ออาชญากรรมระหว่างประเทศ มักรอดพ้นจากการพิจารณาคดีเหล่านี้ ต้องมีศาลระหว่างประเทศเพื่อพิจารณาคดีอาญาระหว่างประเทศ
24 กันยายน 2519 วิชัย เกษศรีพงศ์ษา และ ชุมพร ทุมไมย ช่างการไฟฟ้า 2 คนถูกแขวนคอที่จังหวัดนครปฐม หลังติดโปสเตอร์ต่อต้านการกลับประเทศของ พระถนอม ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช ให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์ว่า ตำรวจกลุ่มหนึ่งเป็นผู้ลงมือฆ่าช่างการไฟฟ้า สู่การแสดงละครของนักศึกษาในวันที่ 5 ตุลาคม 2519 วันต่อมา ดาวสยาม หนังสือพิมพ์ฝ่ายขวาได้กล่าวหานักศึกษาที่แสดงละครแขวนคอว่าหมิ่นพระบรมโอรสาธิราช พร้อมด้วยข้อหาล้มสถาบันกษัตริย์ ภาพจากหนังสือพิมพ์ดังกล่าว ถูกนำไปปลุกระดมให้ลูกเสือชาวบ้านและกลุ่มฝ่ายขวาอื่นๆ เข้าปิดล้อมธรรมศาสตร์ ที่มีนักศึกษานับพันคนชุมนุมประท้วงกันอยู่ ก่อนเกิดการฆาตกรรมอันโหดเหี้ยม 6 ตุลา โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ 6 ตุลา – October 6 Museum Project โพสต์ว่า ภายหลังการล้อมปราบด้วยอาวุธหนักเช้ามืด 6 ตุลาคม 2519 ผู้ชุมนุมกว่า 3,000 คน ถูกจับและแยกย้ายไปควบคุมตัวตามสถานีตำรวจหลายแห่งในกรุงเทพฯ และโรงเรียนตำรวจทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัด หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ วันที่ 9 ตุลาคม 2519
