เมื่อกล่าวถึงประเทศอิตาลีเเล้วหลายคนมักนึกถึงอาหาร วัฒนธรรม สถานที่ท่องเที่ยว และวิถีชีวิตของชาวอิตาลีเป็นส่วนมาก แต่ด้วยกรุงโรมซึ่งเป็นเมืองหลวงของอิตาลีนั้นเคยเป็นใจกลางจักรวรรดิโรมันที่ได้สร้างรากฐานวิทยาการต่างๆ รวมถึงกฎหมาย และมีการปกครองแบบรวมอำนาจ ก่อนที่เมืองหลวงนั้นถูกย้ายเป็นกรุงโรมใหม่ภายใต้ชื่อ คอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) โดยจักรพรรดิคอนสแตนตินมหาราช ผู้เทความเชื่อและศรัทธาในพระเยซูคริสต์
หลังจากนั้นพื้นที่แห่งนี้นั้นได้ถูกกลุ่มชาติอื่นเข้าปกครองและเข้าแทรกแซงหลายต่อหลายครั้งแบบรวมอำนาจไว้ที่จุดศูนย์กลาง จากปฎิวัติฝรั่งเศส การปกครองสมัยนโปเลียน ระบบฟาสซิสต์ และพิษสงครามจาก สงครามโลกครั้งที่ 2 กว่าจะมาถึงคำว่า ประชาธิปไตย ได้ หลังจากการได้รับอิสระเสรีภาพนั้น อิตาลีไม่ต่างจากประเทศเกิดใหม่ ที่ต้องปรับแนวทางการเมืองในรูปแบบประชาธิปไตยไปอย่างช้าๆ ส่งผลต่อการกระจายอำนาจในอิตาลีมากพอตัว
จนกระทั่งในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 กระบวนการถ่ายโอนอำนาจและอำนาจในการตัดสินใจของส่วนกลางไปยังส่วนท้องถิ่นนั้นได้เริ่มขึ้น ในปี 1948 ที่อิตาลีได้มีรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐ ซึ่งกำหนดหลักการของการสนับสนุนจากส่วนกลางไปสู่ท้องถิ่น อีกทั้งได้มีการกำหนดให้ส่วนท้องถิ่นมีส่วนรับผิดชอบนโยบายสวัสดิการและประโยชน์ต่อประชาชนในด้านต่างๆ
ตั้งแต่นั้นมา การกระจายอำนาจในอิตาลีได้พัฒนาและขยายตัวอย่างต่อเนื่องในส่วนท้องถิ่น เช่น การปฏิรูปการบริหารส่วนท้องถิ่นในปี 1970 ที่นำไปสู่ การแบ่งพื้นที่การดูแลระดับการปกครองส่วนท้องถิ่น โดยแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 20 แคว้น แบ่งเป็นแคว้น 15 แคว้น และแคว้นปกครองตนเอง 5 แคว้น
ทั้งนี้ส่วนกลางได้ให้ความเป็นอิสระในการบริหารและรับผิดชอบด้านนโยบายต่างๆ รวมถึงการพัฒนาทางเศรษฐกิจ การศึกษา และมีหน้าที่รับผิดชอบในการให้บริการสาธารณะในท้องถิ่น เช่น โรงเรียน โรงพยาบาล และตำรวจ
อิตาลีนั้นแสดงความใส่ใจต่อการปกครองส่วนท้องถิ่นเรื่อยมาด้วยการปรับปรุงให้ส่วนท้องถิ่นได้มีอำนาจนิติบัญญัติและการบริหารได้ นอกจากนี้ อิตาลีมีการปฏิรูปกฎหมายและรัฐธรรมนูญหลายชุดในช่วงทศวรรษที่ 1980 และ 1990 เพื่อปรับปรุงอำนาจปกครองและกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นมากขึ้น
ส่วนหนึ่งในการกระจายอำนาจที่อิตาลีให้ความสำคัญ คือ การมอบอำนาจในการจัดการทางการเงินที่ดีในส่วนท้องถิ่น ส่วนท้องถิ่นมีอิสระในการตัดสินใจ รวมไปถึงการที่ส่วนท้องถิ่นสามารถกำหนดและแก้ไขเพื่อใช้เงินในการปรับปรุงในพื้นที่ที่รับผิดชอบได้ และทุกการบริหารนั้นจะสอดคล้องกับมาตรการความโปร่งใสและลดการพึ่งพาการบริหารจากส่วนกลางผ่านการบริหารของผู้นำประเทศในแต่ละสมัยมาอย่างต่อเนื่อง
เช่น นายมารีโอ มอนตี (Mario Monti) อดีตนายกรัฐมนตรีอิตาลีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจและการคลัง ในปี 2011 ถึง 2013 เป็นช่วงเวลาที่เขาได้ดำเนินการปฏิรูปหลายอย่างเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพและประสิทธิผลของรัฐบาลท้องถิ่นในอิตาลี รวมถึงมาตรการปรับปรุงการจัดการทางการเงินและความโปร่งใสของรัฐบาลท้องถิ่น ตลอดจนความพยายามเพิ่มอิสระทางการเงินให้กับส่วนท้องถิ่น และเจตนารมณ์นี้ยังถูกส่งต่อในรัฐบาลแต่ละช่วงสมัยมาเรื่อยๆ
และล่าสุด ปี 2022 นายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของอิตาลี ณ ปัจจุบันอย่าง โจร์จา เมโลนี (Giorgia Meloni) จาก พรรค Fratelli d’Italia (Brothers of Italy) ที่เพิ่งจะดำรงตำแหน่งได้ไม่นานนัก นายกฯ หญิงคนนี้เน้นให้ความสำคัญการปฏิรูปเศรษฐกิจอย่างจริงจัง อีกทั้งยังให้ความมั่นใจกับประชาชนว่ารัฐบาลกำลังเร่งมือเพื่อร่างกฎหมายงบประมาณปี 2023 เพื่อจะได้กำหนดการหารือในการตั้งเป้าหมายงบประมาณใหม่ ซึ่งนั่นก็รวมถึงการเงินที่ทางท้องถิ่นต้องรับผิดชอบ และมาตรการทางเศรษฐกิจใหม่ๆ ที่ประชาชนอิตาลีนั้นคาดหวังต่อนายกฯ คนใหม่นี้ ในการช่วยให้ประชาชนสามารถรับมือกับการสภาวะเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงไปเพราะผลกระทบกระทบจากสงครามยูเครนได้
ทั้งหมดนี้ส่งผลทำให้ดัชนีภาพลักษณ์คอร์รัปชันของอิตาลีนั้นไปในทางบวก แสดงให้เห็นว่า การกระจายอำนาจจากส่วนกลางนั้นได้กระจายออกไปสู่ท้องถิ่นและดำเนินการอยู่จริงทำให้ลดปัญหาคอร์รัปชันลง การบริหารงานมีความโปร่งใสในประเทศนี้ กระนั้นแม้มีเเนวโน้มที่ดีขึ้นทุกปี จากดัชนีชี้วัดที่เห็นได้ชัดตั้งแต่ปี 2012 ถึง ปี 2021 แต่ไม่ได้เป็นแบบก้าวกระโดดหรือเปลี่ยนแปลงในทันที ทว่าเป็นการดำเนินการที่สม่ำเสมอของส่วนกลางที่ค่อยๆ ทำและสิ่งที่ดีจึงค่อยๆ เกิดขึ้น
เเม้ว่าการปรับโครงสร้างการพัฒนาด้านการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นด้วยการเน้นการกระจายเงินทุนให้อยู่ในความรับผิดชอบของพื้นที่ต่างๆ นั้นพบเจออุปสรรคในการดำเนินการและปัญหาอื่นๆ ที่มีในประเทศอยู่บ้าง แต่ส่วนกลางไม่หยุดหรือปล่อยผ่านความสำคัญส่วนนี้ไป แต่เป็นเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การพัฒนาอิตาลีอย่างค่อยเป็นค่อยไป
ดังนั้น อิสระทางการเงินส่งเสริมการกระจายอำนาจในท้องถิ่น คือเครื่องมือในการปรับปรุงและพัฒนาส่วนท้องถิ่นในอิตาลี เป็นการเพิ่มการกระจายอำนาจและให้ท้องถิ่นได้ตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับสวัสดิภาพของประชาชนได้โดยตรง รวมถึงการถ่ายโอนอำนาจและความรับผิดชอบเพิ่มเติมจากส่วนกลางออกไป
เสริมสร้างให้ส่วนท้องถิ่นมีความยืดหยุ่นมากขึ้นในการปฏิบัติหน้าที่ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นเพื่อความเจริญก้าวหน้าของประเทศชาติ
—
อ้างอิง
Prime Minister Giorgia Meloni unveils new package, marking clear break from previous Draghi government
Italy’s new government needs to make deep economic reforms
Experimenting with Accountability: the case of Italian local government
Italy Report, Sustainable Governance Indicators 2022
จอร์เจีย เมโลนี : นโยบายของนายกรัฐมนตรีอิตาลีคนใหม่จะกระทบสหภาพยุโรปอย่างไร
Italy’s new government will need to prioritize stable finances and economic growth — not more culture-war provocations.
ITALY:CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX